سرزمین سیستان نقش بسیار پررنگی در تهیه و تدوین داستان‌های اساطیری و مذهبی ایران پیش از اسلام دارد و این افسانه‌ها به نوعی با بلندترین بام شرقی ایران، کوه تفتان ارتباط دارند. وقتی سخن از کوه تفتان می‌شود، اغلب ما به نسبت رشته کوه زاگرس و یا دماوند، شناخت کمتری از آن داریم و شاید اطلاعات‌مان از این کوه به اندازه سایر رشته کوه‌های ایران نباشد!.
با توجه به همین مسئله، این بار ما در وبلاگ اتراق، تصمیم گرفته‌‌ایم که درباره‌ی کوه و قله‌ی مشهور تفتان با شما سخن بگوییم. اگر شما نیز علاقه‌مند هستید، درباره‌ی این اثر طبیعی ایران، اطلاعات بیشتری کسب کنید، با ما در ادامه‌ی مقاله همراه باشید.
قله تفتان کجاست؟
اولین چالشی که باید به آن بپردازیم، این است که قله تفتان کجاست؟ این قله، دومین کوه نیمه آتشفشانی ایران است که در استان سیستان و بلوچستان، بین منطقه سرحد و تفتان قرار دارد.
قله تفتان استان سیستان و بلوچستان چه ویژگی‌هایی دارد؟
تفتان نام یک آتشفشان نیمه فعال و بلندترین کوه جنوب شرقی ایران است که در دامنه ارتفاعی ۳۷۰۰ تا ۴۱۰۰ متر از سطح دریا قرار دارد. رشته کوه تفتان به طول ۱۲ کیلومتر و مساحت ۲۲۴ هکتار، ۴ قله و ۳ دهانه آتشفشانی دارد که همیشه از آنها بخار گوگرد و دود خارج می‌شوند و هر از گاهی صدایی نیز می‌دهند. قله تفتان به اسامی «چهل تن» و «زیارت» نیز شهرت دارد. این قله به همراه، «نرکوه» و «ماده کوه»در ۷ هزار سال پیش فوران کرده‌اند و امروزه در دسته بندی قلل آتشفشانی نیمه فعال قرار می‌گیرند. در تقسیم‌بندی‌های زمین شناسی، کوه‌هایی که کمتر از ۱۰ هزار سال از آخرین فعالیت آنها می‌گذرد، در دسته‌بندی کوه‌های آتشفشانی نیمه‌فعال، همچون دماوند قرار می‌گیرند.
در نزدیکی قله‌های کوه تفتان، ۳ دریاچه با آب شیرین وجود داردکه به «دریاسر» شهرت دارند و از جاهای دیدنی خاش محسوب می‌شوند. این دریاچه‌های کم عمق، در بخش شمالی قله تفتان سیستان و بلوچستان قرار دارند و آبشان شیرین است، اما یک دریاچه‌ی پرعمق با آب شور نیز در این منطقه وجود دارد. در مسیر قله‌های تفتان، رودخانه‌هایی همچون «لادیزا»، «گزد» نیز وجود دارند که در فصل‌های پربارش، آب آنها زیاد می‌شود، اما در سایر مواقع خشک بوده و آبی ندارند.
از جمله ویژگی‌های دیگر قله تفتان استان سیستان و بلوچستان، وجود چشمه‌های آب گرم و شیرین در نزدیکی آن است. مهم‌ترین و معروف‌ترین، چشمه آب گرم قله تفتان، چشمه آب معدنی «جم چن» یا «جم چین» است که در قسمت شمال غربی رشته کوه تفتان قرار دارد. در این منطقه علاوه بر چشمه جم چن، چشمه‌های دیگری نیز وجود دارد که عبارتند از: «چشمه آمنی»، «چشمه برآبک»، «چشمه یوسف آباد»، «چشمه ترشاب»، «چشمه مرغاب» و «چشمه گنج امین»
وضعیت آب و هوای قله تفتان
قله تفتان در اقلیم گرم و خشک قرار دارد و در دوره‌های کوتاهی از سال پوشیده از برف و یخ است. آب و هوای این منطقه در روزهای بهاری، گرم و شب‌های آن بسیار سرد است. بنابراین بهترین زمان سفر به قله تفتان، اواخر فصل زمستان و اوایل بهار ماه‌های فروردین و اردیبهشت است که هوا در روزها خنک‌تر بوده و کوهنوردی را سخت و طاقت‌فرسا نمی‌کند. هوای این منطقه در فصل‌های پاییز و زمستان سرد به همراه بادهای بسیار شدید و خشک است و گشت و گذار و کمپ کردن در این منطقه را مشکل می‌کند.
پوشش گیاهی و حیات وحش قله تفتان چگونه است؟
پیرامون کوه تفتان، درختچه‌های کوهی و درختان پسته کوهی، بادام کوهی، گز، سیه چوب، بنه، ارژن، آویشن، پونه، بومادران، ریواس، کاکوتی، گون، خارگلک، گرمونه و کنیا نیز وجود دارد. علاوه براین در این منطقه حیواناتی همچون گرگ، شغال و روباه نیز دیده می‌شوند.
مسیر صعود به قله تفتان
سرراست‌ترین و راحت‌ترین مسیر صعود قله تفتان، رفتن به شهر خاش است. کافی است از شهر خاش، ۲۰ کیلومتر به سمت زاهدان بروید تا تابلوی راهنمای «به سمت کوه تفتان» را مشاهده کنید.
و اما در آخر…
قله تفتان، یکی از جاذبه‌های کوهنوردی ایران، سه دهانه آتشفشانی دارد که به صورت مداوم بخار و گازهای زردرنگ گوگرد از آنها خارج می‌شود و هرچند وقت صدایی نیز از آنها شنیده می‌شود. در این مقاله سعی کردیم، شما را با تمام ویژگی‌های رشته کوه و قله تفتان آشنا سازیم. چنانچه اطلاعات بیشتری از این جاذبه‌ی بکر و طبیعی کشورمان دارید، می‌توانید در قسمت نظرات و پیشنهادها آن را نوشته و در اختیار ما بگذارید. پیشاپیش از همکاری شما بسیار سپاس‌گزاریم.
مجله گردشگری اتراق، با هدف آشنایی ایرانیان به جاذبه‌های گردشگری طبیعی- تاریخی کشور زیبای‌مان برپا شده‌است. چنانچه شما نیز دوست دارید با جاذبه‌های دیدنی کشور پهناورمان بیشتر آشنا شوید، در سایت اتراق ثبت نام کرده و با مهم‌ترین رویدادها و مکان‌های گردشگری کشورمان آشنا شوید.
