تا حالا چیزی درباره‌ی «ناف زمین» شنیده‌اید؟ ناف زمین لقبی است که اهالی سیستان و بلوچستان به پدیده «گل افشان» داده‌اند. گل افشان یک اتفاق نادر، بکر و جذاب است که اغلب در مناطق ساحلی رخ می‌دهد. یکی از استان‌های ایران که گل افشان‌های متعدد دارد، استان سیستان بلوچستان است. چشمه گل فشان پیرگل یکی از همین گل افشان‌های طبیعی است که در جنوب شهر خاش قرار دارد و در سال ۱۳۸۱ به عنوان یک اثر طبیعی به ثبت ملی رسید. ما امروز در وبلاگ اتراق قصد داریم، درباره چشمه گل فشان پیرگل، سیستان و بلوچستان با شما صحبت کنیم. چنانچه به این مبحث علاقه‌مند هستید، می‌توانید در ادامه‌ی مقاله همراه ما باشید.
گل فشانی چیست؟
قبل از اینکه به معرفی چشمه گل فشان پیرگل بپردازیم، ابتدا باید بگوییم، گل فشانی چیست و چگونه فوران گل افشان رخ می‌دهد؟ گل فشانی یک پدیده‌ی جذاب و نایاب طبیعی است که در طی آن گل و لای از زیر زمین به صورت چشمه‌وار و به اشکال مختلف، همراه با سر و صدا خارج شده و به تدریج شکل ماهوری به خود می‌گیرند. با انباشت گل‌های سرد روی هم، به تدریج مخروط‌های کوچک و بزرگ ساخته می‌شود. این پدیده اغلب در مناطق ساحلی کم عمق و در قاره‌های آسیا، اروپا و آمریکای شمالی اتفاق می‌افتد.
چرا گل افشان اتفاق می‌افتد؟
گل افشان به دو دلیل اتفاق می‌افتد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:
۱- فعل و انفعال‌های آتشفشانی
این گل افشان‌ها، در نزدیکی کوه‌های آتشفشانی همچون کوه تفتان و بزمان رخ می‌دهد. دمای ماگمای خارج شده بسیار بالا بوده و حدود ۹۰ تا ۷۰ سانتی‌گراد برآورد شده‌است. این گل افشان‌ها گاهی فعال یا غیرفعال هستند.
۲- فشارهای زمین ساختی
فشارهای زمین ساختی، باعث ایجاد گل افشان‌های سرد می‌شود. در این نوع گل افشان، آب موجود در رس تحت فشار قرار گرفته و تبدیل به گل شده و با فشار در امتداد گسل‌ها خارج می‌شود.
آیا پدیده گل افشان، اتفاق مهمی است؟
در پاسخ به این پرسش باید گفت، گل افشان‌ها نشان از فعالیت زمین ساختی آن منطقه دارند. بنابراین در مناطقی که این پدیده اتفاق می‌افتد، احتمال زلزله خفیف و یا گسل خوردگی وجود دارد. از طرفی دیگر با خروج گل افشان‌ها متخصصان متوجه‌ی وضعیت درونی زمین از لحاظ آب، نفت و سایر مشتقات هیدروکربنی می‌شوند.
درباره‌ی چشمه گل فشان پیرگل چه می‌دانید؟
چشمه گل فشان پیرگل، در ۸۰ کیلومتری جنوب شرقی خاش، یک گستره‌ی ۱۲ هکتاری است. این پدیده‌ی زمین شناسی، در نزدیکی کوه آتشفشانی تفتان و برخلاف سایر گل افشان‌ها دور از ساحل اتفاق می‌افتد. گل آن سرد، خاکستری رنگ، نسبتا مایع و شور بوده و دمایی حدود ۲۰ تا ۳۰ درجه دارد. گازی که از این پدیده خارج می‌شود، بیشتر دی اکسیدکربن است و برخلاف دیگر گل افشان‌ها متان ندارد. در اطراف این گل افشان ۱۶۵۳ متری، هیچ گیاه یا جانوری وجود ندارد و ترک‌هایی که در کناره گل افشان پیرگل دیده می‌شود، رنگی شبیه خاک کائولین (خاک زرد) دارند که در بین کوه‌های سفید تفتان، منظره‌ی بسیار زیبایی ایجاد می‌کنند. گل فشان پیرگل، یک پدیده بی‌خطر و منحصر به فرد در دنیا و یک جاذبه‌ی گردشگری است که می‌تواند سالانه طبیعت‌گردان داخلی و خارجی زیادی را برای تماشای خود به این منطقه بیاورد.
آیا گل فشان پیرگل خاصیت درمانی نیز دارد؟
گل چشمه گل فشان پیرگل یکی از بهترین اماکن برای درمان بیماری‌های پوستی است. حجم گل این چشمه در فصول مختلف سال فرق می‌کند. به گونه‌ای که در فصول پرباران حجم آن بیشتر و رقیق‌تر و در فصول گرم و خشک، خروجی گل کمتر و غلیظ‌تر است و گاهی نیز قطع می‌شود.
مسیر دسترسی به چشمه گل فشان پیرگل خاش
همانطور که اشاره کردیم، چشمه گل فشان پیرگل در ۸۰ کیلومتری جنوب خاش قرار دارد. برای رسیدن به این منطقه باید مسیر سختی را پیاده طی کنید. به یاد داشته باشید، همراه داشتن آب اضافی و عینک شنا الزامی است. عینک آفتابی به شما کمک می‌کند تا گل درون چشمتان نرود. چشمه گل فشان پیرگل سیستان و بلوچستان، از معدود گل افشان‌های دنیاست که از ساحل دور بوده و بعد از گل تنی نباید به فکر شست وشوی خود باشید. البته در اطراف این منطقه چاه‌های آب کشاورزان وجود دارد.
و اما در آخر…
گل افشان‌ها، پدیده‌های کمیاب، خاص و طبیعی هستند. در ایران ما بیشترین گل افشان‌ها را در استان سیستان و بلوچستان داریم. علاوه براین در کوه تخت سلیمان-آذربایجان غربی و استان گلستان نیز این پدیده وجود دارد. اما چشمه گل فشان پیرگل یکی از عجیب‌ترین نوع گل افشان‌ها در جهان است که گل تنی در آن یکی از لذت بخش‌ترین تجارب عمر بازدیدکنندگان از آن خواهد بود.
در این مقاله سعی کردیم تا شما را با این پدیده‌ی جالب و متفاوت بیشتر آشنا سازیم. چنانچه اطلاعات بیشتری از چشمه گل فشان پیرگل خاش دارید، می‌توانید در قسمت نظرات و پیشنهادها آن را نوشته و در اختیار ما بگذارید. پیشاپیش از همکاری‌تان بسیار سپاس‌گزاریم.
مجله گردشگری اتراق، با هدف آشنایی ایرانیان به جاذبه‌های گردشگری طبیعی- تاریخی کشور زیبای‌مان برپا شده‌است. چنانچه شما نیز دوست دارید با جاذبه‌های دیدنی کشور پهناورمان بیشتر آشنا شوید، در سایت اتراق ثبت نام کرده و با مهم‌ترین رویدادها و مکان‌های گردشگری کشورمان آشنا شوید
