همه چیز درباره قلعه‌ شوش، مجلل‌ترین پایگاه باستان‌شناسی خاورمیانه!

«قلعه‌ شوش» یک بنای ذوزنقی شکل با طرح قرون وسطایی است که به دستور «ژاک دومورگان» باستان‌شناس فرانسوی و با استفاده از آجرهای «کاخ آپادانا» و تعدادی از آجرهای منقوش به خط میخی «چغازنبیل» به عنوان پایگاه باستان شناسی ساخته شده‌است.

این بنای تاریخی ۱۲۰ ساله، ویژگی‌های منحصر به فردی دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد. اگر شما نیز علاقه‌مند هستید تا درباره‌ی شهر قلعه‌ شوش اطلاعات بیشتری کسب کنید، با ما در وبلاگ اتراق همراه باشید.

قلعه شوش کجاست؟

با شنیدن نام قلعه شوش که به «قلعه آکروپل دمورگان» نیز شهرت دارد، ممکن است حدس زده باشید که این اثر تاریخی در کجای کشور زیبای‌مان ایران قرار دارد؟ قلعه شوش در استان خوزستان واقع شده و بازدید از آن حدود ۴۵ دقیقه زمان می‌برد. 

این بنای تاریخی در نزدیکی «منطقه حفاظت شده و پناهگاه حیات وحش کرخه» و در داخل شهر روی تپه آکروپل قرار دارد. فاصله‌ی قلعه تا مرکز شهر، حدود ۲ کیلومتر است و ۴ دقیقه زمان می‌برد. 

قلعه شوش را بهتر بشناسید!

قلعه شوش به قلعه آکروپل ژاک دومورگان، «موزه آجر» و «قلعه فرانسوی ها» نیز شهرت دارد. این قلعه در دوره قاجار و به منظور ساخت خوابگاه و محل استراحت تیم باستان‌شناسی ساخته شد. ژاک دومورگان و تیمش به مدت ۱۵ سال در منطقه‌ی شوش به کاوش مشغول بودند و نیاز به جایی  برای استراحت و نگهداری اجناس باستانی داشتند که در طی کاوش آنها را کشف می‌کردند.

باتوجه به این مسئله در سال نخست آمدنش به این منطقه، ۲۰۰ هزار فرانک پارلمان مجلس به وی اعطا کرد. اولین دغدغه‌ی او ساخت یک خانه‌ی بزرگ روی بخش شمالی تپه به نام «سیتادل» بود که بعدها به «آکروپل» شهرت یافت. با توجه به همین مسئله او با استفاده از آجرهای به دست آمده از کاخ آپادانا شوش و تعدادی از آجرهای منقوش به خط میخی چغازنبیل، قلعه‌ی شوش را به عنوان مجلل‌ترین پایگاه باستان شناسی خاورمیانه ساخت.

استفاده از آثار تاریخی کاخ آپادانا و چغازنبیل مورد انتقاد بسیاری از تاریخ نگاران قرار دارد. اما عده‌ای نیز معتقدند که ژاک دومرگان با این کار خشت‌های باستانی را در گذر زمان حفظ کرده‌است.

این بنای آجری تا پیش از انقلاب در اختیار فرانسویان بود و پس از آن به عنوان پایگاه باستان‌شناسی شوش مورد استفاده قرار گرفت.

معماری قلعه‌ شوش

اگر از بالا به قلعه شوش تماشا کنید، پلان آن را به صورت ذوزنقه خواهید دید. این بنای ذوزنقه‌ای شکل، یک قاعده‌ی کوچک به سمت شمال دارد، دور تا دورش یک راهرو با اتاق‌های متعدد طراحی شده‌اند که به صورت ردیفی کنار یکدیگر قرار دارند. 

قلعه آکروپل همانند قلعه‌های اروپایی، ۲ حیاط در ۲ سطح مختلف دارد. حیاط سطح اول مرتفع‌تر از حیاط دوم است. این قلعه‌ی نظامی سه درب ورودی دارد که یکی از آنها مسدود شده‌است. 

قلعه فرانسوی ها دو برج دارد که یکی مربعی شکل بوده و در شمال شرقی قرار گرفته‌است. این برج مربعی شکل به کبوترخانه شهرت دارد. برج دیگر بنا به صورت دایره‌ بوده و در شمال غربی قلعه واقع شده‌است. 

قلعه آکروپل به دلیل وجود پله‌های متعددش به زندان باستیل فرانسه شباهت دارد. این بنای نظامی به دلیل وجود انواع آجر با ابعاد و اندازه‌های مختلف و منقوش مینایی به موزه آجر نیز شهرت دارد.

قلعه ذوزنقه‌ای شکل شوش از سال ۱۳۷۱ تبدیل به موزه و محل نگهداری اشیای تاریخی شد. مدارک و اسناد قلعه تا سال ۱۳۷۳ در اختیار دولت فرانسه بود که با پیگیری‌های متعدد و مکاتبات مختلف در نهایت در سال ۱۳۷۳ به ایران تحویل داده شد. در طی این سالها بارها این بنای آجری با معماری اروپایی- ایرانی مرمت و بازسازی شد. اما از آنجا که این مرمت‌ها اصولی نبودند، آسیب بیشتری به قلعه وارد کردند. به گونه‌ای که در سال ۱۳۷۵، قسمتی از فضای داخلی قلعه رنگ آمیزی شد که این اقدام نابجا؛ موجب شد تا بنا از اصالت و تاریخی بودنش فاصله بگیرد!

قلعه فرانسوی‌ها پی‌ریزی مشخصی ندارد و به همین دلیل بسیار آسیب‌پذیر است و توانایی تحمل وزن زیاد را ندارد. با توجه به این مسئله، بازدیدکنندگان تنها می‌توانند از حیاط مجموعه دیدن کرده و بازدید از سایر طبقات آن ممنوع است.

آثار تاریخی نگهداری شده در قلعه شوش

از آنجاکه قلعه شوش، محلی برای استقرار باستان شناسان فرانسوی و ابزار آلات آنها بوده، یادگارهای زیبایی از کارهایی که آنها از سال ۱۸۹۵ میلادی تا ۱۹۷۸ در این مجموعه انجام داده‌اند، باقی است. از جمله مهم‌ترین آثار تاریخی قلعه شوش، دستگاه تقطیر آب، دستگاه پرس و مته دستی، ماشین لندروور، جک دستی برای بالا بردن اشیای سنگین، گاری چهارچرخه، بالابر دستی و … است.

و اما در آخر…

قلعه شوش یکی از از آثار تاریخی و مکان‌های دیدنی شهر شوش است که در نزدیکی «آرامگاه دانیال نبی» قرار دارد. بهترین زمان بازدید از آن با توجه به موقعیت جغرافیایی‌اش، فصول پاییز، زمستان و اوایل فصل بهار است.

چناچه شما نیز به این منطقه سفر کرده و اطلاعات بیشتری از آن دارید، می‌توانید در قسمت نظرات و پیشنهادها، آنها را نوشته و در اختیار ما بگذارید. پیشاپیش از همکاری شما سپاس‌گزاریم.

مجله گردشگری اتراق، با هدف آشنایی بیشتر ایرانیان مشتاق و علاقه‌مند به این آب و خاک راه اندازی شده‌است. اگر شما نیز دوست دارید درباره‌ی کشور پهناورمان بیشتر بدانید، می‌توانید در سایت اتراق ثبت نام کنید و از مهم‌ترین رویدادها و مکان‌های گردشگری‌ کشورمان باخبر شوید.

منبع: wikipedia