می‌د‌انید کهن‌ترین ساعت شیراز در کدام مسجد قرار دارد؟ علاوه براین اعداد این ساعت برخلاف آنکه درکشور انگلیس ساخته شده، به صورت فارسی نوشته شده‌است! مسجد مشیر پس از مسجد وکیل زیباترین و محکم‌ترین مسجد شیراز است که در دوره قاجار ساخته شده‌است.
اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری درباره یکی از قدیمی‌ترین مساجد شیراز کسب کنید با ما در وبلاگ اتراق همراه شده و اطلاعاتی بیشتری در این زمینه کسب کنید.
تاریخچه مسجد مشیر شیراز
یکی از شاهکارهای هنری عصر قاجار، مسجد مشیر شیراز، در استان فارس است که به دست « میرزا ابوالحسن خان مشیرالملک»بین سال‌های ۱۲۶۵ تا ۱۲۷۴ هجری قمری ساخته شده‌است. این مسجد در محله‌ای قدیمی به نام «سنگ سیاه» در کنار بازاچه ارامنه قرار دارد. سنگ سیاه یکی از محله‌های قدیمی شیراز است که قدمت آن به دوره کریم خان زند بر می‌گردد.
گفته می‌شود، مسجد مشیر در شیراز از لحاظ استحکام، زیبایی و معماری پس از مسجد وکیل در رتبه‌ی دوم قرار دارد.
محله سنگ سیاه یکی از محله‌های قدیمی شیراز در دوره کریم خان زند است که با محله «درب کازرون» ادغام شده و به هردو آنها محله سنگ سیاه می‌گفتند.
معماری مسجد مشیر در شیراز
مسجد مشیر از چند شبستان و حجره‌ی دوطبقه تشکیل شده است. در این قسمت به معرفی آنها می‌پردازیم:
۱. شبستان
در قسمت شمالی مسجد، یک شبستان کوچک قرار دارد که دیوارها و سقفش از کاشی‌های رنگین پوشیده شده‌است. شبستان شمالی، یک طاق نمای بلند دارد که روی کاشی‌های آن، آیات قرآن با خطوط ثلث نوشته شده‌است. در بالای شبستان شمالی، دو گلدسته نیز وجود دارد که از لحاظ کاشی‌کاری، هر بازدیدکننده‌ای را مبهوت زیبایی خود می‌کند. سقف دو زاویه شمالی شبستان با کاشی مقرنس‌کاری شده پوشیده شده‌است
در بخش کناری و پشت شبستان، یک شبستان متروکه دیگر وجود دارد که به آن مقصوره می‌گویند و روی ۴ ستون سنگی قرار دارد. در ضلع جنوبی شبستان نیز یک محراب کاشی‌کاری شده و در قسمت وسط آن یک چاه بزرگ قرار دارد که در فصل تابستان، هوای شبستان را خنک می‌کند.
اگر بخواهیم به طور کلی درباره شبستان‌های مسجد مشیر صحبت کنیم، باید بگوییم، این مسجد ۳ شبستان دارد که عبارتند از:
· شبستان غربی
شبستان غربی که به شبستان تابستانه شهرت دارد، در ضلع شرقی مسجد قرار دارد. ایوان بزرگی که در این شبستان وجود دارد، مانع از رسیدن نور به شبستان می‌شود. سقف شبستان نیز به صورت دولایه ساخته شده و همین دولایه بودن، مانع از تابش نور خورشید به داخل شبستان می‌گردد. دیواره غربی شبستان نیز به صورت دولایه طراحی شده و همین امر مانع از تابش نور آفتاب به داخل مسجد می‌شود.
· شبستان جنوبی
شبستان جنوبی یک شبستان بهاره است که درب و پنجره‌های زیادی دارد. برای اینکه فضای این مسجد در بهار خنک باشد، پنجره‌هایی روی سقف آن طراحی شده که همه‌ی آنها باز هستند.
· شبستان شمالی
برخلاف شبستان غربی، شبستانی که در قسمت شمالی مسجد قرار دارد، یک شبستان زمستانه است. در طراحی این شبستان اصلا پنجره در نظر گرفته نشده و گرمایش این شبستان با منقل زغال انجام می‌شود. کف شبستان شمالی نیز به منظور گرمای بیشتر، ۶۰ متر بالاتر از کف مسجد است. در سقف شبستان تنها چند حفره برای بیرون رفتن دود وجود دارد.
۲. محراب
محراب یکی از زیباترین و دیدنی‌ترین بخش‌های مسجد مشیر است که کاشی‌کاری بسیار زیبایی دارد. قسمت درونی محراب از سنگ مرمر ساخته شده و درون آن سوره توحید به خط نسخ نوشته شده‌است.
۳. ورودی مسجد
درب اصلی مسجد در ضلع شرقی آن قرار دارد و از سمت بازارچه ارامنه باز می‌شود. این در به هشتی متصل هست و از طرف دیگر به حیاط نیز مشرف است و در نهایت مسیر را به دو راه تقسیم می‌کند.
مسیر سمت راست به حیاط، سرویس بهداشتی، چایخانه و راه پله نشین مردانه می‌رسد و مسیر سمت چپ نیز به سرویس بهداشتی و چایخانه و راه پله نشین زنانه می‌رسد.
۴. شاه‌نشین‌های مردانه و زنانه
در چند قسمت پیرامون مسجد مشیر پلکان‌هایی وجود دارد که شما را به طبقه دوم ساختمان و برخی نیز به پشت بام هدایت می‌کند. طبقه‌ی دوم مسجد، فقط در قسمت شمالی و شرقی مسجد ساخته شده و دارای اتاق‌هایی است که به یکدیگر ربط دارند.
۵. چایخانه
چایخانه زنانه و مردانه مسجد مشیرالملک از یکدیگر جدا هستند. چایخانه مردانه در هنگام ورود به مسجد در سمت راست و چایخانه زنانه در سمت چپ آن قرار دارد. عزاداران حسینی، در ایام محرم و صفر در چایخانه از مردم پذیرایی می‌کردند.
6. ایوان‌ها
بخش دیگری از مسجد مشیر ایوان‌ها هستند که در ۳ قسمت شمالی، شرقی و غربی صحن قرار دارند. ایوان شمالی مسجد به «طاق چهار کاسه» شهرت دارد و یکی از زیباترین بخش‌های مسجد محسوب می‌شود که با کاشی‌کاری، مقرنس‌کاری، طراحی کتیبه‌های زیبا، محراب و ازاره سنگی تزیین شده‌است. بر بالای ایوان شمالی دو گلدسته معروف و ساعت مسجد مشیر شیراز قرار دارد.
در قسمت پیشانی ایوان شمالی، یک کتیبه به خط ثلث نصب شده که پایین آن تاریخ ۱۲۷۰ نوشته شده‌است. مقرنس‌کاری این بخش بنا، علاوه براینکه جنبه تزیینی داشته، کارکرد گرمایی در شبستان شمالی نیز دارد.
ایوان شرقی و غربی به قرینه در روبروی هم قرار دارند و با کاشی‌کاری، مقرنس‌کاری و کتیبه‌ی قرآن تزیین شده‌اند. در ایوان شرقی یک دالان و درگاه بزرگ وجود دارد که از طریق آن، می‌توان به بیرون مسجد رفت. ایوان غربی مسجد مشیر نیز تمامی تزیینات گفته شده در بخش شرقی را دارد. با این تفاوت که در بخش پشتی ایوان، یک شبستان بزرگ وجود دارد که پوشش طاق و گنبد آن روی ۱۰ ستون سنگی یکپارچه با طرح پیچ‌دار قرار گرفته‌اند.
یک محراب کاشی‌کاری شده در قسمت جنوبی ایوان غربی قرار دارد که روی آن عبارت « حسب الفرمایش جناب مشیرالملک مملکت فارس کتیبه العبد الجانی علی عسکر الارسنجانی ۱۲۸۹» نوشته شده‌است.
۷. ساعت مسجد مشیر شیراز
ساعت مسجد مشیر شیراز، مهم‌ترین ویژگی آن است. این ساعت که قدمتی بیش از ۱۷۰ سال دارد، قدیمی‌ترین ساعت شیراز است که با کاشی‌کاری و معرق‌کاری‌های بسیار زیبا، تزین شده‌است.
در دوران قاجار ۲ ساعت بر فراز بناهای تاریخی شیراز نصب شد. اولین آنها بر فراز مسجد مشیر بود و دومی نیز بر بالای حرم شاهچراغ!
ساعت نصب شده بر فراز مسجد مشیر در انگلستان ساخته شده بود و اعداد آن نیز به صورت انگلیسی بود. میرزا ابوالحسن خان مشیرالملک معمار مسجد، با اصرار فراوان توانست اعداد آن را به فارسی تغییر دهد.
آدرس مسجد مشیر شیراز
مسجد مشیرالملک در شهر شیراز، محله سنگ سیاه، خیابان قاآنی، کوی دربند مشیر و بازارچه ارمنی‌ها قرار دارد.
ساعات بازدید از مسجد مشیرالملک
مسجد مشیرالملک، همه روزه از ساعت ۹ صبح تا ۱۷ باز بوده و مدت زمان بازدید از آن ۱ ساعت خواهد بود.
و اما در آخر…
مسجد مشیرالملک یکی از محکم‌ترین و زیباترین شاهکار معماری در دوره قاجاریه و یکی از جاذبه‌های گردشگری شیراز است که در آن شما می‌تواتید به بازدید از قدیمی‌ترین ساعت شیراز با اعداد فارسی بروید. این مسجد دارای کاشی‌ها و مقرنس‌کاری‌های بی‌نظیری است که هوش از سر هر گردشگری را می‌رباید.
چنانچه قصد سفر به شیراز، شهر بهارنارنج‌ها را دارید، کافی است با ما در آژانس مسافرتی اتراق همراه شوید.
اطراق یک انتخاب مطمئن و متفاوت برای افراد میانسال است که به آنها کمک می‌کند با علایق مختلف، سفری مطلوب و متفاوت را تجربه کنند. کافی است یک بار در سفرهای ایرانگردی، همراه‌مان شوید تا به همسفران همیشگی ما تبدیل شوید. پس ثبت نام کنید و با ما همراه شوید.
