باغ دولت آباد یزد، یک باغ ۷۰ هزار مترمربعی است که در دل کویر و شهرستان یزد قرار دارد. این باغ که در سال ۱۳۴۶ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفته، بلندترین بادگیر خشتی جهان به ارتفاع ۳۳.۸ متر را در دل خود جای داده‌است.
امروز، ما در وبلاگ اتراق می‌خواهیم درباره‌ی باغ دولت آباد یزد با شما صحبت کنیم و هر آنچه در این باره تحقیق کرده‌ایم، در اختیارتان بگذاریم. اگر شما نیز علاقه مند هستید تا اطلاعات بیشتری کسب کنید، با ما همراه باشید.
باغ دولت آباد کجاست؟
استان یزد، یکی از از استان‌های کویری ایران است که در دل خود، بناهای تاریخی و فرهنگی متعددی دارد. این سرزمین از گذرگاه‌های تاریخی مهم ایران بوده و در دوره هخامنشیان در مسیر راه چاپاری قرار داشته‌است.
باغ روح‌نواز دولت آباد، در خیابان رجایی، محله چهار منار، کوچه حسینیه واقع شده‌است، باغ در دوره قاجار، متصل به دروازه چهارمنار بود و درخارج از شهر قرار داشت. اما با گذر زمان و توسعه‌ی شهر در دوره پهلوی، از حاشیه‌نشینی خارج شده و به تدریج در مرکز شهر قرار گرفت.
چطور باغ دولت آباد یزد ساخته شد؟ پیشینه‌ی تاریخی باغ چیست؟
هرجا که آب باشد، آبادانی و سبزی نیز خواهد بود. ساخت باغی سرسبز در دل کویر، یک پدیده‌ی منحصر به فرد و متفاوت است که تا مدت‌ها موجب شگفتی جهانیان می‌شد. این باغ ۷ هکتاری، توسط «محمد تقی خان بافقی» معروف به خان بزرگ در سال ۱۱۶۰ هجری قمری احداث شد.
محمد تقی خان بافقی، سرسلسله خاندان خوانین یزد بود و پیش از آنکه باغ را بسازد، ابتدا قناتی به طول ۶۵ کیلومتر را احداث کرد تا آب باغ تأمین گردد. قنات دولت آباد در طی مسیری ۵۰ کیلومتری از مهریز به یزد می‌آمد و در مسیر، از چندین زمین کشاورزی و باغ‌های متنوع و آسیاب‌های آبی عبور می‌کرد تا در نهایت به چهار منبر یا همین باغ دولت آباد می‌رسید.
قنات تاریخی باغ دولت آباد، از ۵ رشته قنات تشکیل شده‌بود و از ارتفاعات مهریز سرچشمه می‌گرفت. این قنات ۲۰۰ ساله، پس از طی حدود ۵۰ کیلومتر به شهرستان یزد رسیده و برای آبیاری باغ از آن استفاده می‌شد. البته، این روزها، آبیاری باغ، از طریق چاهی نیمه عمیق انجام می‌گردد.
معماری باغ دولت آباد یزد
معماری باغ دولت آباد از از دو بخش مستطیلی شکل اندرونی و بیرونی تشکیل شده که به صورت عمود بر هم قرار دارند. بخش درونی باغ دولت آباد، محل سکونت حاکم و بخش بیرونی آن، مخصوص انجام تشریفات حکومتی، مراسم ورزشی و … بود.
بخش درونی باغ دولت آباد یزد
بخش درونی باغ، شامل ساختمان هشتی یا بادگیر تابستانه، حرمسرا، بهشت آیین، مطبخ، برج دیده بانی، آب انبار خصوصی اصطبل تابستانه و زمستانه است.
بخش بیرونی باغ دولت آباد
بخش بیرونی باغ نیز شامل جلوخان و سردر، تالار آیینه، عمارت تهرانی، دو بازارچه و آب انبار عمومی است.
دیدنی‌های باغ دولت آباد یزد
در این قسمت مهم‌ترین ویژگی‌های باغ ۷ هکتاری دولت آباد را با هم مرور می‌کنیم:
۱- بادگیر
مهم‌ترین جای دیدنی باغ دولت آباد، بادگیر هشت ضلعی ۳۳.۸ متری آن است. که از آن به عنوان، بلندترین بادگیر خشتی جهان یاد می‌کنند.
۲- قنات‌های باغ و سیستم آب‌رسانی
قنات باغ دولت آباد، در کنار آبیاری باغ، در زیبایی بنا، آبنماها و حوض‌ها نیز بسیار موثر بود. علاوه بر وجود قنات، چاه آبی به عمق ۱۵۰ متر نیز در ضلع شرقی بنا ساخته شده بود که در دوران خشکسالی از آب آن استفاده می‌کردند تا اهالی باغ دچار معزل بی‌آبی نشوند.
۳- آبنمای باغ دولت آباد
از جمله ویژگی‌های بارز معماری باغ دولت آباد، حضور آب در سطح باغ به عنوان نقش اصلی است. آب از حوضی مرمرین در زیر بادگیر عمارت هشتی می‌جوشد و به حوضی در وسط می‌ریزد. سه سینه کبکی مرمری در مقابل ارسی اتاق‌ها قرار دارند که طراحی و تراش آنها به گونه‌ای است که در مسیر آب موج ایجاد می‌کنند و حجم آب را بیشتر جلوه می‌دهند.
سینه کبکی‌ها، سنگ‌های تراشیده در پشت آبشره هستند که موجب جلوه آب به صورت حجیم‌تر می‌شوند. آب از هریک این سینه کبکی‌ها، وارد حوض کوچکی شده که به حوض کلگی شهرت دارد و پس از آن به آبنمای بزرگ باغ می‌ریزند
آبنما در محور اصلی باغ قرار دارد و ابعادش، با ارتفاع بادگیر عمارت هشتی متناسب است. به گونه‌ای که تصویر عمارت باغ به طور کامل در آب منعکس می‌گردد. آب از زیر عمارت سردر، وارد باغ بهشت آیین شده و به استخر ۱۲ ضلعی در شمال عمارت می‌ریزد. آب درون استخر ۱۲ ضلعی نیز به ۳ استخر مستطیل شکل در سه طرف دیگر باغ هدایت شده و در نهایت. آب این استخرها، در خیابان‌ها و آبادی‌ها جاری می‌شده و برای کشاورزی و سیراب کردن درختان قنات و … استفاده می‌شده‌است.
و اما در آخر…
باغ دولت آباد یکی از ۹ باغ ایرانی است که در یونسکو به ثبت جهانی رسیده‌است. این باغ ۷ هکتاری در سال ۱۱۶۰ هجری قمری توسط محمد تقی خان بافقی احداث شد. تقی خان پیش از ساخت باغ دولت آباد، ابتدا قناتی ۶۵ کیلومتری در آنجا ساخت تا آب باغ را از مهریز به یزد و محل کنونی باغ هدایت کند. بلندترین بادگیر خشتی جهان در باغ دولت آباد قرار گرفته و همانطور که اشاره شد، آب باغ، از قنات ۲۰۰ ساله آن تأمین می‌شد.
چنانچه شما نیز به این باغ دلنواز و دیدنی سفر کرده و اطلاعات بیشتری از آن دارید، می‌توانید در قسمت نظرات و پیشنهادها، آنها را نوشته و در اختیار ما بگذارید. پیشاپیش از همکاری شما سپاس‌گزاریم.
مجله گردشگری اتراق، با هدف آشنایی بیشتر ایرانیان مشتاق و علاقه‌مند به این آب و خاک راه اندازی شده‌است. اگر شما نیز دوست دارید درباره‌ی کشور پهناورمان بیشتر بدانید، می‌توانید در سایت اتراق ثبت نام کنید و از مهم‌ترین رویدادها و مکان‌های گردشگری کشورمان باخبر شوید.
منبع: wikipedia
