تنها گلی که در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد، اسمش چیست؟ تا حالا فکر کردید که یک گل نیز می‌تواند به عنوان یک اثر ملی به ثبت برسد؟ گل سوسن چلچراغ با نام علمی (Lilium ledebourii) تنها گل از گونه‌های تیره سوسن است که در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد. اگر دوست دارید درباره‌ی این گل کمیاب و خاص اطلاعات بیشتری کسب کنید، با ما در وبلاگ اتراق همراه باشید.
گل سوسن چلچراغ کجاست؟
رویشگاه اصلی سوسن سفید، در استان گیلان، روستای «داماش» است. اما در مناطق محدودی از ایران همچون کلاردشت، اسالم، کجور، درفک، اردبیل و در شهرستان «لنکران جمهوری آذربایجان» نیز این گل به صورت پراکنده مشاهده شده‌است. روستای داماش از توابع شهرستان رودبار در گذشته یک روستای ییلاقی بود که اهالی روستای «جیرنده» در تابستان به آن می‌آمدند. اما این روزها روستاییان سکونت دائمی در آن دارند. در این روستا، یک منطقه‌ی محدود حدود ۶۰۰۰ هکتار رویشگاه منحصر به فرد سوسن سفید است که تحت تدابیر شدید حفاظتی سازمان محیط زیست قرار دارد.
میزان ارتفاع این ذخیرگاه ژنتیکی ۱۷۵۰ تا ۲۰۰۰ متر، دمای متوسط آن حدود ۱۰ درجه سانتیگراد و میزان بارندگی‌اش ۴۵۰ میلیمتر برآورد شده‌است. اقلیم آب و هوای روستای داماش نیمه مرطوب و معتدل بوده و به غیر از سوسن سفید، گیاهان دیگری از جمله اقطی، گزنه، بنفشه، انواع سرخس، گل قاصد، شبدر وحشی و سرخ ولیک نیز در این منطقه می‌رویند.
سوسن چلچراغ چه ویژگی‌هایی دارد؟
سوسن چلچراغ داماش، تنها گونه ایرانی تیره سوسن است که قد آن به ۵۰ تا ۱۵۰ سانتی‌متر می‌رسد و اغلب ۴ تا ۱۰ گل و گاهی تا ۱۵ گل می‌دهد. این گل جنبه زینتی بسیار بالایی داشته و به دلیل برداشت بی‌رویه از گونه‌های در حال انقراض جهان محسوب می‌شود.
حدود ۲۰۰۰ نمونه از سوسن چلچراغ، در مساحتی حدود ۶ هزار هکتار در جنگل‌های مخروبه راش اطراف روستای داماش، در ارتفاع ۱۷۰۰ تا ۱۹۰۰ متری وجود دارند که با حصار از سایر بخش‌ها جدا شده و هرگونه بهره‌برداری از آن تنها با مجوز رسمی از دفتر وزارت و بازرسی سازمان محیط زیست کشور امکان‌پذیر است.
جالب است بدانید محققان در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گل و گیاه زینتی لاهیجان توانسته‌اند پس از سال‌ها تحقیق و تفحص، سرانجام سوسن چلچراغ را تکثیر کنند. البته گل‌های پرورشی سوسن چلچراغ ۲۰ روز زودتر از رویشگاه طبیعی آن گل می‌دهند.
چطور سوسن سفید یا سوسن چلچراغ کشف شد؟
سوسن چلچراغ، اولین بار توسط یک گیاه‌شناس آلمانی به نام « کارل فردریش فون لدبور» در سال ۱۳۵۴ در کتاب فلور شرق معرفی شد و به افتخار ایشان نام علمی لاتین سوسن سفید «لیلیوم لدربوری» گذاشته شد. پس از معرفی این گل به ایران، از همان ابتدا سوسن سفید در فهرست آثار طبیعی ایران قرار گرفت.
چرا به آن سوسن چلچراغ می‌گویند؟
برخی از افراد معتقد هستند که شکل ظاهری این گل، شباهت زیادی به چلچراغ دارد. اهالی روستا نیز می‌گویند این گل در شب نورافشانی می‌کند و به همین دلیل به آن سوسن چلچراغ می‌گویند. در واقع پرچم سوسن چلچراغ دارای مواد فلورانس بوده و قابلیت بازتاب نور دارد. فصل گل‌دهی سوسن سفید بسیار محدود بوده و از اوایل خرداد تا اواسط تیرماه گل می‌دهد.
مسیر دسترسی به روستای داماش و سوسن چلچراغ
روستای داماش در جاده رشت-تهران بین لوشان و منجیل واقع شده و برای رسیدن به آن ۲ مسیر وجود دارد:
مسیر اول
از تهران به سمت قزوین حرکت می‌کنید، پس از لوشان وارد جاده‌ی فرعی و ناهموار روستای جیرنده شده و پس از حدود ۴۲ کیلومتر رانندگی در مسیر پر پیچ و خم به روستا می‌رسید. فاصله جیرنده تا داماش حدود ۴۰ کیلومتر است، برای ادامه‌ی مسیر بهتر است از یک راهنمای محلی کمک بگیرید.
مسیر دوم
از تهران وارد بزرگراه قزوین شده و مسیرتان را به سمت رشت ادامه می‌دهید. در ابتدای شهر «رستم آباد» وارد بخش «خورگام» می‌شوید. خورگام در فاصله‌ی ۴۰ کیلومتری رودبار قرار دارد و مسیر آن پر پیچ و خم اما آسفالته است. اگر از این مسیر کوهستانی می‌خواهید خود را به داماش برسانید، بهتر است تجهیزات لازم در ماشین داشته باشید. مسیرتان را ادامه می‌دهید تا به شهر «بره سر» برسید. این شهر تا داماش ۶ کیلومتر فاصله دارد.
و اما در آخر…
در این مقاله سعی کردیم شما را با یکی دیگر از آثار طبیعی کشورمان، سوسن سفید آشنا سازیم چنانچه اطلاعات بیشتری از این جاذبه‌ی بکر و طبیعی کشورمان دارید، می‌توانید در قسمت نظرات و پیشنهادها آن را نوشته و در اختیار ما بگذارید. پیشاپیش از همکاری شما بسیار سپاس‌گزاریم.
مجله گردشگری اتراق، با هدف آشنایی ایرانیان به جاذبه‌های گردشگری طبیعی- تاریخی کشور زیبای‌مان برپا شده‌است. چنانچه شما نیز دوست دارید با جاذبه‌های دیدنی کشور پهناورمان بیشتر آشنا شوید، در سایت اتراق ثبت نام کرده و با مهم‌ترین رویدادها و مکان‌های گردشگری کشورمان آشنا شوید
