«پارک ملی و منطقه حفاظت شده تندوره» یکی از جاذبه‌های طبیعی استان خراسان رضوی است که شاید کمتر درباره‌ی آن شنیده‌باشید. این منطقه که یکی از طبیعی‌ترین ذخیره‌گاه‌های طبیعی کشور و بهشت پلنگ‌های ایرانی است، در جاده‌ی درگز به قوچان واقع شده و به دلیل مسیر سخت و صعب العبورش، خوشبختانه هنوز بکر باقی مانده‌است.
این بار ما در وبلاگ اتراق قصد داریم، درباره پارک ملی و منطقه حفاظت شده تندوره خراسان رضوی، با شما صحبت کنیم. چنانچه شما نیز به این مبحث علاقه‌مند هستید، با ما در ادامه مقاله همراه باشید.
پارک ملی و منطقه حفاظت شده تندوره کجاست؟
پارک ملی و منطقه حفاظت شده تندوره در شمال شرقی کشورمان و در نزدیکی مرز با کشور ترکمنستان قرار دارد. این منطقه که مساحتی حدود ۴۴ هزار هکتار دارد، براساس تقسیم‌بندی مجموعه تندوره، در حوزه آبریز هریرود و کشف‌رود و زیرحوزه رودخانه درونگر قرار گرفته‌است. از ویژگی‌های بارز پارک ملی و منطقه حفاظت شده تندوره می‌توان به وجود دره‌های عمیق و شیب‌دار به همراه تپه‌های ماهوری فراوانش اشاره کرد. این منطقه در گذشته تفرجگاه اهالی شهرستان‌های درگز و قوچان بوده‌است.
تاریخچه پارک ملی و منطقه حفاظت شده تندوره
منطقه حفاظت شده تندوره درگز ابتدا مساحتی حدود ۷۳۴۳۵ هکتار داشت و در بهمن ماه سال ۱۳۴۷ خورشیدی به عنوان منطقه حفاظت شده قرق شده‌بود. نام این منطقه در سال ۱۳۴۸ به پارک وحش تندوره و ۵ سال بعد به پارک ملی تغییر یافت. امروزه، پارک ملی کوهستانی تندوره وسعتی حدود ۳۵۵۴۰ هکتار دارد. بخش کوچکی از آن به وسعت ۹۲۵۰ هکتار در سال ۱۳۶۱ به عنوان منطقه حفاظت شده تندوره معرفی شد.
در گذشته، مسیر ارتباطی درگز به قوچان از پارک ملی تندوره می‌گذشت و به همین دلیل چندین اثر تاریخی در آن منطقه وجود دارد. «قلعه رجبه» یکی از مشهورترین آنهاست که قدمت آن به پیش از اسلام بر می‌گردد.
آب و هوای پارک ملی و منطقه حفاظت شده تندوره
منطقه حفاظت شده تندوره، تحت تأثیر دو نوع آب و هوای مدیترانه‌ای معتدل تا خشک قرار دارد و در قسمت‌های جنوبی و غربی آن، هوا به نسبت سرد و مرطوب و در قسمت‌های شمالی‌اش، گرم و کمی خشک است. میزان بارندگی آن سالانه حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیمتر برآورد شده و در فصول مختلف سال مقدارش متفاوت است. گاهی اوقات به خصوص در زمستان درجه حرارت پارک به منفی ۲۰ می‌رسد و حداقل ۴ ماه از سال از برف پوشیده شده‌است.
وضعیت آب و هوای منطقه حفاظت شده تندوره نیز مشابه پارک ملی بوده و دمای سردترین و گرم‌ترین روزها در آن برابر با ۲.۵ تا ۲۶ درجه بوده و میزان بارندگی در آن حدود ۳۷۰ میلیمتر است.
حیوانات پارک ملی و منطقه حفاظت شده تندوره
ایران به طور کل ۷ گونه گربه‌سان دارد که ۵ گونه‌ی آن یعنی پلنگ ایرانی، گربه جنگلی، گربه دشتی، گربه پالاس و سیاه گوش اورآسیا در منطقه حفاظت شده تندوره زندگی می‌کنند. پارک ملی و منطقه حفاظت شده تندوره همانطور که اشاره شد، بهترین زیستگاه پلنگ ایرانی است. به طوریکه در سال ۱۳۷۰ خورشیدی ۱۳۴ قلاده پلنگ ایرانی در این منطقه زندگی می‌کردند، اما متأسفانه در سال ۱۳۸۷ تعداد آنها به ۶۰ قلاده کاهش یافت. غذای اصلی پلنگ‌های ایرانی کل و بز است که در این منطقه به وفور وجود دارد.
انواع سم‌‍‌داران همچون بز وحشی با گله‌های ۱۰۰ تا-۱۵۰ رأسی و گوسفند وحشی، خالص‌ترین نژاد از قوچ و میش اوریال در این پارک زندگی می‌کنند. تعداد قوچ و میش‌های آن در سال ۱۳۵۶ حدود ۹ هزار رأس بود، اما امروزه تعدادشان به ۴ هزار رأس کاهش یافته‌است.
در شمال منطقه حفاظت شده تندوره شما می‌توانید تعداد زیادی گراز مشاهده کنید. علاوه براین از جمله حیوانات پارک ملی تندوره روباه قرمز، شغال، سمور سنگی، کفتار، رودک و انواع جوندگان همچون خرگوش بی‌دم و تشی نیز هستند.
منطقه حفاظت شده تندوره از لحاظ تنوع گونه‌های پرندگان نیز بسیار غنی است. پرندگان مهاجری همچون کوکو، سارگپه پابلند، عقاب دشتی، عقاب شاهی، عقاب طلایی، کرکس، هما، لیل، مرغ حق، شبگرد بلوچی، بادخورک معمولی، بادخورک کوهی، زنبورخور معمولی، هدهد، چکاوک طوقی، پپت خاکی و سنگ‌چشم دم‌سرخ گروهی در کنار پرندگان بومی همچون دلیجه، کبک، تیهو، قرقاول، بلدرچین معمولی، کبوتر چاهی، قمری، یاکریم، چکاوک شاخ‌دار، چکاوک آسمانی، دم‌جنبانک ابلق، قرقی، سسک، سار، زاغی، کلاغ گردن‌بور، کلاغ ابلق، الیکایی، توکای سیاه، زردپره کوهی، زردپره مزرعه، انواع جغد و سهره سینه‌سرخ در این منطقه زندگی می‌کنند. علاوه براین ۹ گونه مار غیرسمی، ۴ گونه مار نیمه سمی، ۵ گونه مار سمی، ۶ گونه سوسمار و لاک‌پشت نیز در این منطقه دیده شده‌اند.
پوشش گیاهی پارک ملی و منطقه حفاظت شده تندوره
منطقه حفاظت شده تندوره مشهد، به بهشت گیاهان دارویی نیز شهرت دارد. در این منطقه ۳۷۳ گونه از ۶۰ تیره مختلف شناسایی شده‌اند که مهم‌ترین آنها درختانی همچون کنار، ارس، انجیر، بید و گیاهانی همچون نسترن، گوجه وحشی، کرکو، درمنه، گون، کلاه میرحسن، باریجه، آنقوزه، کندل، زیره سیاه، کتان وحشی، آویشن، انواع گرامینه، آلبالوی وحشی، شیر خشت، زرشک، فلفل کوهی هستند.
پوشش گیاهی منطقه حفاظت شده تندوره نیز مشابه پارک ملی آن است و در آن شما شاهد درختان گوناگونی همچون ارس، کرکو، بادام، انجیر وحشی، درمنه، علف بره، چمن گندمی کرکدار، گون، چای چوبان، سریش و گاوزبان هستید.
فاصله مشهد تا منطقه حفاظت شده تندوره چقدر است؟
پارک ملی ۳۵ هزار هکتاری تندوره، در فاصله ۲۸۵ کیلومتری از مشهد واقع شده و برای رسیدن به آن باید از شهرهای گلبهار، چناران، قوچان، نوخندان و درگز بگذرید.
بهترین زمان سفر به پارک ملی و منطقه حفاظت شده تندوره
از جمله مهم‌ترین جاهای دیدنی منطقه حفاظت شده تندوره، دره چهلمیر و شمخال است. بهترین زمان بازدید از این منطقه‌ی گسترده، فصل بهار و به خصوص اردیبهشت ماه است. در فصل بهار ۳۱ چشمه در پارک ملی و منطقه حفاظت شده تندوره جاری است که مهم‌ترین آنها چرلاق، قره لوکه، رف سو، چهلمیر، ادانه، باش تپه، رجبه، مدخان، بید، تندوره، ادانه و توغی نام دارند.
اقامت در پارک ملی و منطقه حفاظت شده تندوره
در منطقه حفاظت شده تندوره تنها پاسگاه‌های محیط‌بانی چهلمیر، انستان، شکراب، تیوان، درونگر، چرلاق و زیارتگاه علی بلاغ وجود دارد، این منطقه فاقد روستا بوده و در فصولی که بارندگی نیست، می‌توانید از تنها راه ارتباطی آن، داخل پارک شوید.
چنانچه قصد اقامت در منطقه حفاظت شده تندوره دارید، می‌توانید از اقامتگاه‌هایی که در آن در نظر گرفته شده، استفاده کنید. برای پیداکردن آنها کافی است، در گوگل جستجو کنید.
و اما در آخر…
در این مقاله سعی کردیم شما را با هرآنچه که به پارک ملی و منطقه حفاظت شده تندوره مرتبط می‌‌شود، آشنا سازیم. چناچه شما نیز به این منطقه سفر کرده و اطلاعات بیشتری از آن دارید، می‌توانید در قسمت نظرات و پیشنهادها، آنها را نوشته و در اختیار ما بگذارید. پیشاپیش از همکاری شما سپاس‌گزاریم.
مجله گردشگری اتراق، با هدف آشنایی بیشتر ایرانیان مشتاق و علاقه‌مند به این آب و خاک راه اندازی شده‌است. اگر شما نیز دوست دارید درباره‌ی کشور پهناورمان بیشتر بدانید، می‌توانید در سایت اتراق ثبت نام کنید و از مهم‌ترین رویدادها و مکان‌های گردشگری کشورمان باخبر شوید.
منبع: wikipedia
