اگر از جاده‌ی فیروزکوه گذر کرده باشید، پل ورسک را در محدوده‌ی روستاهای گدوک و شورآب حتما دیده‌اید. پلی که در کتاب رکورد گنیس در بخش پلهای با ارتفاع بیش از ۶۱ متر از آن نام برده شده‌است.
ما امروز در وبلاگ اتراق، می‌خواهیم درباره ورسک مازندران با شما سخن بگوییم و در این رابطه سعی می‌‍‌کنیم درباره محل، تاریخچه ورسک و مراحل ساخت آن، دلیل نام گذاری ورسک و… با شما سخن بگوییم. پس همچنان همراه ما باشید.
تاریخچه ساخت پل ورسک فیروزکوه
پل ورسک یکی از بزرگ‌ترین پلهای راه آهن سراسری ایران و یکی از جاذبه‌های گردشگری مازندران است که در سال ۱۳۱۵ خورشیدی توسط رضاشاه پهلوی افتتاح شد. این پل که در زمره شاهکارهای مهندسی به حساب می‌آید، در سال ۱۳۵۶ خورشیدی به عنوان یک اثر ملی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
اگر بخواهیم درباره مراحل ساخت ورسک مازندران با شما سخن بگوییم باید از شرکت مهندسی دانمارکی «کمپساکس» نام ببریم که قبل از ایران در کشور ترکیه موفق به ساخت ۱۲۰۰ کیلومتر ریل شده‌بود. با توجه به این مسئله ساخت ۹۰۰ کیلومتر راه‌آهن ایران به مدت ۶ سال به این شرکت دانمارکی واگذار شد.
طراحی این پل هوشمندانه را مهندس «ل. فون رابسه‌ویچ» اتریشی انجام داد و انجام محاسبات آن نیز به سرپرستی نابغه ریاضی و پل سازی «هانس اتو نا‌تر» انجام شد. در نهایت پل ورسک با تضمین ۷۰ ساله ساخته شد.
ل. فون رابسه‌ویچ مهندس سازه اتریشی و استاد دانشگاه فنی وین، حدود ۲ سال به همراه خانواده‌اش نزدیک رودخانه ورسک زندگی می‌کردند و رضا شاه در روز افتتاح راه آهن سراسری، دستور داد او به همراه خانواده‌اش زمانیکه اولین قطار از روی پل عبور می‌کند، زیر آن بایستند تا در صورتی که پل دچار مشکل شد، خودشان با جانشان هزینه آن را پرداخت کنند.
نام دیگری که به ورسک داده شده، «پل پیروزی» است. این لقب توسط نخست وزیر وقت انگلستان، چرچیل به این پل باشکوه داده شد. دلیل این نام‌گذاری نیز موقعیت جغرافیایی خاص پل ورسک مازندران و کمک رسانی به موقع توسط آن به کشور شوروی سابق در جنگ جهانی دوم بود.
در جنگ جهانی دوم متفقین برای اینکه از شکست شوروی در برابر آلمان نازی جلوگیری کنند، روزانه با ۷۵ قطار از دو منطقه ایران، ادوات جنگی و سوخت به شوروی ارسال می‌کردند. به گونه‌ای هر ۲۵ دقیقه یک قطار از پل ورسک عبور می‌کرد.
امروزه از ورسک فیروزکوه فقط برای عبور قطارهای مسافری تهران-ساری، تهران-گرگان، قطارهای باری و سوختی استفاده می‌شود.
پل ورسک کجاست؟
این پل در ۴۵ کیلومتری از شهر زیرآب و ۸۵ کیلومتری از قائمشهر قرار دارد و از آن به عنوان یکی از جاهای دیدنی سوادکوه نام می‌برند. برای تماشای این پل تاریخی باید به یکی از مکان‌های طبیعی و دیدنی فیروزکوه که در ۱۷ کیلومتری از آن قرار دارد، یعنی «چشمه گدوک» بروید. ۳ کیلومتر پس از چشمه شما شاهد آبشار «شورآب» خواهید بود. در قسمت بالای این آبشار، مسیر راه آهن و پل به راحتی قابل دیدن هستند.
یکی دیگر از جاذبه‌های دیدنی ورسک، سه خط طلای آن است. سه خط طلای ورسک در واقع ریل‌هایی هستند که به دلیل شیب بالای کوه البرز به صورت پلهای و موازی با یکدگر در فاصله ۱۰۰ متری از آن طراحی شده‌اند و به سه خط طلای ورسک شهرت دارند.
چه مصالحی در ساخت پل ورسک استفاده شده‌است؟
با توجه به زمان ساخت ورسک مازندران، این پل، با ابزارهای بسیار ساده همچون دینامیت و دریل دستی ساخته شد. مصالحی که برای ساخت آن استفاده شده، سیمان، ملات، آجر و شن شسته شده بود. در ساخت این پل زیبا از هیچ فولاد و یا سازه فلزی و آرماتوری «بتن آرمه» استفاده نشده‌است.
ابتدا دو پایه بتنی در دو طرف کوه ایجاد کردند، پس از اتصال آنها به یکدیگر، دال قوسی و در نهایت نمای آجری روی آن را ساختند.
چرا به آن پل ورسک می‌گویند؟
عده‌ای معتقدند که دلیل قرار دادن این نام روی پل، به روستای ورسک بر می‌گردد که در نزدیکی آن قرار دارد. اما این باور، به نظر اشتباه است. چون نام روستا و کوه‌های اطرافش در آن زمان، عباس آباد بود.
در روایتی دیگر گفته می‌شود، دلیل این نام‌گذاری به نام مهندس «شژا ووسک» بر می‌گردد که در ساخت این پل مشارکت داشته، اما این ادعا نیز به در هیچ کجای تاریخ به اثبات نرسیده‌است. دلیل سوم این نام‌گذاری به وجود فراوان درختچه‌های «ورس» در این منطقه بر می‌گردد که به نظر درست‌تر است.
قبری که درروستای ورسک قرار دارد، متعلق به کیست؟
قبری که در روستای ورسک وجود دارد، متعلق به «والتر اینگر» یکی از مهندسان ساخت پل است که در زمان احداث سه خط طلا از روی پل به پایین پرت شد و در گورستان روستای ورسک او را دفن کردند.
و اما در آخر…
سفر به مازندران و تماشای ورسک در هر موقع سال تماشایی است؛ اما بازدید از پل ورسک در زمستان با نمای پرابهت برفی و سفیدپوشش چیز دیگری است، به گونه‌ای که شما مبهوت این همه شکوه و عظمت می‌شوید.
در این قسمت سعی کردیم درباره پل ورسک، محل آن، موقعیت پل ورسک در جنگ جهانی دوم، سازنده پل ورسک، سه طلای ورسک و … با شما صحبت کردیم. چنانچه دوست دارید به بازدید از این پل تاریخی بروید و آن را از نزدیک تماشا کنید با ما در آژانس مسافرتی اتراق همراه شوید.
اتراق یک انتخاب مطمئن و متفاوت برای افراد میانسال است که به آنها کمک می‌کند با علایق مختلف، سفرهای مطلوب و گوناگونی را تجربه کنند و به جاهای دیدنی بکر و متفاوت بروند. کافی است یک بار در سفرهای ایرانگردی، همراه‌مان شوید تا به همسفران همیشگی ما تبدیل شوید. پس ثبت نام کنید و با ما همراه شوید.
منبع: wikipedia
