«نقش رجب» ۳ سنگ نگار برجسته است که در دامنه‌ی کوهی غار مانند اما روباز، نصب شده‌اند. این مجموعه، یکی از ارزشمندترین آثار حجاری باستانی ایران در استان فارس است که متأسفانه؛ اغلب گردشگران کشورمان از آنها اطلاعی نداشته و بیشتر جهانگردان خارجی به بازدیدشان می‌روند.
اگر به تاریخ و آشنایی با جاذبه‌های گردشگری شهر شیراز علاقه‌مند هستید، با ما در وبلاگ اتراق، راهی یک سفر مجازی به نقش رجب فارس شوید.
نقش رجب فارس کجاست؟
این اثر همانطور که اشاره شد، یکی از ارزشمندترین آثار حجاری باستانی ایران است که در شکاف کوهی به نام رحمت در ۱۳ کیلومتری شهر مرودشت و ۳ کیلومتری تخت جمشید، سمت راست جاده شاهی قرار دارد. فاصله نقش رجب تا شیراز ۶۷ کیلومتر است و حدود ۴۰ دقیقه زمان می‌برد تا از مرکز استان، به این محوطه‌ی باستانی برسید.
همانطور که اشاره شد، از جمله اماکن دیدنی نزدیک به نقش رجب می‌توان به تخت جمشید و نقش رستم اشاره کرد. فاصله نقش رجب تا نقش رستم حدود ۳ کیلومتر است و در زمان اندک کمتر از ۵ دقیقه به این مجموعه می‌رسید. برای اطلاع از زمان بازدید آن، پیشنهاد می‌شود به “وب سایت رسمی پایگاه میراث جهانی تخت جمشید” مراجعه کنید.
اگر بخواهیم به صورت کلی‌تر و کوتاه‌تر درباره مسیر دسترسی نقش رجب با شما صحبت کنیم. باید بگوییم:
استان فارس، مرودشت، ۳ کیلومتری تخت جمشید، جاده مرودشت-سارویی.
درباره نقش رجب شیراز بیشتر بدانیم
شناخت تاریخچه نقش رجب به ما کمک می‌کند تا اطلاعات بیشتری درباره دوره ساسانی و به تبع آن تاریخ و فرهنگ کشورمان کسب کنیم. منطقه‌ای که سنگ نگاره‌های نقش رجب در آن قرار دارد، در گذشته بسیار آباد و سرسبز بوده و خانه‌ها و چشمه‌های متعددی از آن می‌گذشته‌است. از طرفی دیگر در نزدیکی شهر «اصطخر»، یکی از شهرهای مهم دوره ساسانی و محل تولد اردشیر بابکان و پسرش شاپور اول بوده‌است.
با توجه به نکاتی که اشاره شد، این منطقه یک فضای بسیار مناسب برای برگزاری مراسم، جشن‌های مختلف و یابودهایی همچون مراسم تاجگذاری اولین و دومین پادشاه ساسانی و … بوده‌است.
علت نامگذاری نقش رجب چیست؟
شاید شما هم از خود می‌پرسید؛ چرا به این منطقه، نقش رجب می‌گویند؟ درباره وجه تسمیه و علت نامگذاری نقش جب، اطلاعات موثقی وجود ندارد. اما براساس گفته‌ی تاریخ نگاران و محققان، در گذشته قهوه‌خانه‌ای در نزدیکی مجموعه بوده که نام صاحبش رجب بوده‌است.
نقوش برجسته نقش رجب مرودشت را بهتر بشناسیم!
سنگ نگاره‌های نقش رجب همانطور که اشاره کردیم، ۳ نقش برجسته هستند که در ادامه به معرفی هرکدام از آنها می‌پردازیم:
· مجلس اول نقش رجب فارس؛ تصویر شاپور یکم و درباریان
این نقش برجسته در شمال مجموعه در ارتفاع یک و نیم متر بالاتر از سطح زمین قرار دارد. در این سنگ نگاره شما شاهد تصویر شاپور یکم، دومین پادشاه ساسانی هستید که سوار بر اسبی درشت اندام شده‌است، پشت سر او ۹ نفر از بزرگان کشور ایستاده‌اند. به نظر می‌رسد این جمع برای گرفتن تاج شاهنشاهی یا حضور در یک مجلس شادی و … به حضور شاپور یکم شرف یاب شده‌اند.
روی سینه اسب شاهنشاه یک محتوا به دو خط پهلوی (۴ سطر) و خط یونانی (۶ سطر) حکاکی شده‌است. مضمون نقش برجسته عبارت است از: « هورامزداپرست، خداوندگار شاپور، شاهنشاه ایران و انیران، فرستاده از طرف خدا، پسر اهورامزداپرست خداوندگار اردشیر شاهنشاه ایران و انیران، فرستاده از سوی خدا، پسر خداوند پاپک شاه»
· مجلس دوم نقش رجب فارس؛ تصویر تاجدگذاری اردشیر بابکان
مجلس دوم به پهنای ۴.۵ متر در وسط مجموعه قرار گرفته و مراسم تاجگذاری اردشیر بابکان، بنیانگذار حکومت ساسانی را نشان می‌دهد. در این نقش برجسته، شما شاهد تصویر ۸ نفر زن، مرد و کودک هستید و موبد موبدان قصد دارد تا حلقه یا تاج پادشاهی را به شاه اعطا کند.
پشت سر شاه ۲ نفر ایستاده‌اند که یکی از آنها ملازم پادشاه و دیگری، یکی از بزرگان کشوری است که به حالت احترام، ایستاده است. ۲ کودک نیز روبروی پادشاه ایستاده‌اند که یکی از آنها، به نظر ولیعهد است.
پشت موبدان نیز دو زن نیز ایستاده‌اند که یکی از آنها ملکه و دیگری یکی از نجیب زادگان دربار است. هرکدام از آنها به صورت جداگانه در حال اجرای مراسم احترام به شاه هستند. سمت چپ و بیرون مجلس، فردی را مشاهده می‌کنید که به حالت احترام دست راستش را برداشته و سنگ نوشته‌ای را به دیگران نشان می‌دهد.
این سنگ نوشته مربوط به کرتیر، موبد موبدان است و مضمون آن درباره خدمات دینی او به شاه است. این سنگ نوشته ۳۰ سطر دارد که به خط پهلوی نوشته شده و حدود ۲۰ سطر آن خوشبختانه سالم است.
· مجلس سوم نقش رجب فارس؛ مراسم تاجگذاری شاپور یکم
مجلس سوم، مراسم تاج‌گذای شاپور یکم، فرزند ادشیر بابکان است. در این نقش برجسته، شاپور در حالیکه سوار بر اسبی تنومند است، تاج شاهی را از روحانی بزرگ که او هم سوار بر اسب است، می‌گیرد. در پشت سر شاپور درباریان و بزرگان ایستاده‌اند. براساس یافته‌ها، اولین نفر، پسر شاپور و ولیعهد آینده سلسله ساسانیان، هرمز است.
بهترین زمان بازدید از نقش رجب مرودشت
با توجه به موقعیت جغرافیایی آن و به دلیل گرمای هوا، بهترین زمان بازدید از این مجموعه باستانی، ابتدای فصل بهار، پاییز و زمستان است که هوا خنک‌تر شده‌است.
و اما در آخر…
در این مقاله درباره آثار تاریخی نقش رجب با شما سخن گفتیم. چنانچه، شما به این مجموعه تاریخی سفر کرده و یا اطلاعات بیشتری از آن دارید، می‌توانید در قسمت نظرات و پیشنهادها، آنها را نوشته و در اختیار ما بگذارید. پیشاپیش از همکاری‌تان سپاس‌گزاریم.
مجله گردشگری اتراق، با هدف آشنایی بیشتر ایرانیان مشتاق و علاقه‌مند به این آب و خاک راه اندازی شده‌است. اگر شما نیز دوست دارید درباره‌ی کشور پهناورمان بیشتر بدانید، می‌توانید در سایت اتراق ثبت نام کنید و از مهم‌ترین رویدادها و مکان‌های گردشگری کشورمان باخبر شوید.
